زمین شناسان که میدانند با وجود محدودیت منابع طبیعی، منابع کافی برای مطابقت با جمعیت جهان در دراز مدت وجود نخواهد داشت، در دهههای گذشته در مورد مفهوم پایداری بحث کردهاند( یلدریم[1]، یلدریم و گدیکلی[2]، 2016).
در ادبیات، مدفز[3] و همکاران(1972) در مطالعهای با عنوان “محدودیتهای رشد” به اهمیت پایداری اشاره کردند. در سال 1987، سازمان ملل گزارشی به نام «آینده مشترک ما» منتشر کرد و میتوان گفت که واژه پایداری در ابتدا به موضوعی سیاسی تبدیل شد(یلدریم، 2020). در قرن بیست و یکم، کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اهمیت بیشتری به جدیت پدیده پایداری میدهند. گزارشی با عنوان “تغییر جهان ما” توسط سازمان ملل در سال 2015 منتشر شد و دستور کار 2030، 17 هدف اساسی را برای دستیابی کشورها تا سال 2030 آغاز کرد(سازمان ملل متحد، 2015). اهداف توسعه پایدار 2030 برخی از نقشها و مسئولیتها را هم بر افراد و هم بر مؤسسات تحمیل میکند. آینده پایدار هدفی است که در نتیجه فعالیت افراد، دولتها و موسسات خصوصی ساخته خواهد شد(یلدریم،2020). در این راستا مسئولیت بنگاهها و مؤسسات خصوصی بیشتر در مرحله مصرف و تولید است. فعالیتهای تولیدی و مصرف از جمله فعالیتهایی هستند که بیشترین آسیب زیست محیطی را دارند. آسیب زیادی به محیط زیست در اثر استفاده از مواد اولیه، انرژی، آب و سایر منابع که از مرحله تولید شروع میشود و سپس مصرف کالاها و خدمات تولید شده توسط مصرفکنندگان وارد میشود. هدف 12 و هدف 9 دو هدف اصلی هستند که مستقیماً با تولید و مصرف پایدار مرتبط هستند.
مصرف پایدار و تولید پایدار دو فعالیت به هم پیوسته هستند. هنگامی که الگوهای مصرف پایدار مورد بررسی قرار میگیرد، مشاهده میشود که مصرفکنندگان محصولاتی را خریداری و مصرف میکنند که زیست محیطی، سبز یا پایدار نامیده میشوند(یلدریم و کاندان[4]، 2015). با این حال، رفتارهایی مانند اجتناب از مصرف زیاد، استفاده از کالاهای دست دوم، کاهش ضایعات و سبک زندگی ارگانیک و سالم نیز در رفتار مصرف پایدار گنجانده شده است (یلدریم، 2021).
مصرفکنندگان سعی میکنند با توجه به پایداری محصولاتی که دست اول خریداری میکنند رفتار مصرف اخلاقی و مسئولانه را حفظ کنند. در این مرحله، تولید پایدار و کسب و کار وارد بازی می شوند. تولید و عرضه انبوه محصولات سبز و پایدار پاسخگوی خواستههای مصرفکنندگان برای محصولات سبز و پایدار است. بنابراین، تصور میشود که افزایش تقاضای مصرفکنندگان برای کالاها و خدمات سبز و پایدار، کسبوکارها و برندها را قادر میسازد تا تحول پایدار را سریعتر تجربه کنند. هنگامی که مصرفکنندگان به بازارها یا فروشگاهها میروند، ممکن است با تعداد زیادی از محصولات سبز و پایدار مواجه شوند. مشاهده میشود که محصولات سبز و پایدار در قرن بیست و یکم بیشتر از قرن بیستم در دسترس است. از آنجایی که بازار محصولات ارگانیک و سبز از بازار خاصپسند بیرون آمده و به بازار انبوه تبدیل شدهاند، بحثهایی در مورد پایداری این محصولات مطرح شد. موضوعی که بیشتر مورد بحث قرار گرفته، پیامدهای سبزشویی است. در حالی که برخی از کسب و کارها به عنوان برندهای پایدار و سبز وارد بازار می شوند، مشاهده میشود که بسیاری از برندهای بالغ و لوکس فعال در بازار فعلی دستخوش تحول پایدار هستند. بزرگترین مشکلی که برندهایی که به تحول پایدار روی آوردهاند این است که آیا سبزشویی انجام میدهند یا خیر. سبزشویی به عنوان تلاشی برای بهرهمندی از افزایش تقاضا برای محصولات سبز و پایدار در بازار به نظر میرسد (هیز[5]، 2022). هنگامی که شرکتها سیاست سبزشویی را اتخاذ میکنند، مصرفکنندگان را در مورد محصولات و مارکهای خود با تصویر سبز گمراه مینمایند. عدم وجود یا تولید محصولات سبز و پایدار و فشار رقابتی ممکن است بسیاری از شرکتها و برندها را در سالهای اخیر به سمت سبزشویی سوق دهد(دلماس و بوربانو[6]، 2011). سبزشویی تاریخچه قدیمی ندارد. با این حال، تعداد برندها و شرکتهایی که سبزشویی را اتخاذ می کنند اخیراً در حال افزایش است (جونیور[7] و همکاران ، 2019).
افزایش ادعاهای سبز و زیست محیطی باعث ایجاد سردرگمی بین بازاریابی پایدار و سبزشویی میشود. در این مرحله، دولتها شروع به جلوگیری از ادعاهای گمراه کننده سبز برای حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان کردند. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه[8] سعی میکنند مقرراتی را برای برچسب های زیست محیطی و ادعاهای سبز برای شرکت ها ایجاد نمایند(سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، 2010). هنگام بررسی ادبیات، مشاهده می شود که بسیاری از شرکتها متهم به استفاده از ادعاهای سبز نادرست از طریق سبزشوئي هستند. به خصوص، به نظر میرسد که برندهای مد به دلیل ادعاهای بزرگ سبز خود، بیشتر به سبزشوئي نزدیک هستند. اگرچه استفاده از مواد بازیافتی برای محصولات مد میتواند به صنعت مد پایدار کمک کند، برخی از برندها ممکن است فعالیتهای سبز خود را در این صنعت گمراه کنند(هلوگر[9]، 2022). در حالی که مقررات و قوانین در بسیاری از کشورهای توسعه یافته راه اندازی شده است، کشورهای فقیر و در حال توسعه در سالهای اخیر مورد حمله برندهایی قرار گرفتهاند که از سبزشویی استفاده میکنند. به عنوان نمونه، تعداد برندهایی که مدعی سبز هستند از 400 به 2300 در پنج سال گذشته در برزیل افزایش یافته است. درحالیکه، سطح بالاتری از شک و تردید سبز در میان مصرفکنندگان برزیلی بوجود آمده است(کورزین[10]، 2020).
در مرحله اول، سبزشویی به عنوان یک فرار سریع از پایداری مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. در مرحله دوم، سبزشویی به عنوان انتقالی آهسته به پایداری مورد بررسی قرار خواهد گرفت. بررسی ادبیات فعلی و منابع موجود با هدف ارائه دیدگاهی جایگزین از سبزشویی است. این پژوهش با کمک جداول و شکلها، شواهد توصیفی را برای بررسی دو جنبه سبزشویی برای ادبیات ارائه میدهد. تصور میشود که اصطلاح سبزشویی را بررسی کرده و پیامدهای سبزشویی را برای کمک به مسائل توسعه پایدار در دراز مدت تجزیه و تحلیل کند. علاوه بر این، این مطالعه یکی از مطالعاتی خواهد بود که به بررسی دو جنبه سبزشویی و ارائه شواهدی برای جنبههای خوب سبزشویی در ادبیات پرداخته است.
[1] Yıldırım
[2] Gedikli
[3] Meadows
[4] Candan
[5] Hayes
[6] Delmas & Burbano
[7] Junior
[8] The Organization for Economic Cooperation and Development (OECD)
[9] Hellweger
[10] Kurzin